España!

NUONG Septiembre 6, 1522, Sabado, pumasok kami sa lawa ng San Lucar (Bay of San Lucar) at 18 na lamang kami, karamihan pa ay may sakit, sa 60 tauhang lumaot mula sa Molucca. May mga namatay sa gutom, ang iba ay tumakas sa pulo ng Timor, at ang iba naman ay binitay dahil sa kanilang mga kasalanan.

Mula nuong umalis kami sa San Lucar hanggang sa pagbalik naming ito, nakapaglayag kami ng 14,460 leguas at lubusang naikot ang mondo mula silangan hanggang kanluran (from east to west). Nuong Septiembre 8, 1522, Lunes, nagbaba kami ng ankla (anchor) sa tabi ng muelle España nuon 1521 (mole) ng Sevilla, at pinaputok namin lahat ng aming cañon.

Kinabukasan, lahat kami ay lumapag, naka-camiseta lamang at nakayapak, may hawak na sulo (torch) ang bawat isa, at nagtungo sa

Pigafetta Ferdinand Magellan FERDINAND MAGELLAN

Ang Unang Español
Primo viaggio intorno al mondo

ni Antonio Pigafetta

dambana (altar, shrine) ng Sancta Maria de la Victoria at sa altar ng Sancta Maria de Antigua, upang magpa-salamat at upang magpanata.

Mula Sevilla, nagtungo ako sa Valladolid at duon ko hinandog sa kanyang banal na kamahalan, si Don Carlos (Charles 5, hari ng España), hindi ginto o pilak kundi isang bagay na minamahalaga ng isang panginuon na gaya niya. Kasama sa mga handog ko sa kanya ang aklat (libro, book) na sinulat ko sa sariling kamay ukol sa lahat ng nangyayari, araw-araw, sa aming paglayag.

Tapos, ako ay lumisan at nagtungo sa Portugal at naghayag sa hari, si Dom Joao (John 3), ng mga bagay na aking nasaksihan. At, pagka-tawid sa España, tumuloy ako sa France upang maghandog ng ilang bagay mula sa kabila ng mondo sa Regina Regente (Louise de Savoy), ang ina ng matimtimang hari, si Francois (Francis I). Nagtungo ako pagkatapos sa Italya kung saan na ako nanirahan nang palagi, at nagsilbi na lamang sa pinaka-bantog at magiting na panginuon (lord), ang tunay at karapat-dapat na Grand Master ng Rhodes.

Ang Cavallero,    
Antonio Pigafetta      

MAKAPIGIL-HININGA ang ulat ni Pigafetta na umabot 14,460 leguas ang nilakbay nila paikot sa mondo, na sa kanyang sukat ng 6.4 ay abot sa 92,544 kilometro. Kahit na sa sumunod at karaniwang 4.8 sukat sa legua, lumabas na 69,408 kilometro ang lakbay. Kahindik-hindik, lalo na’t lawak nang alam sa Europa nuon pa, na bandang 25,000 millaje (o 40,225 kilometro) lamang ang sukat ng daigdig paikot (circumference), sa tantiya ni Eratosthenes sa ancient Greece nuong pang mahigit 2,250 taon sa nakaraan.

Subalit alalahanin na, una, ang mga pangsukat nuon ay saliwa, hindi na wasto sa simula pa lamang, madalas pang magbago araw-araw, batay sa panahon at material ng

Paikot sa mondo gamit. Halimbawa, karaniwang panukat nuon sa dagat ay lubid na may mga buhol (kaya tinawag na knots ang millaje sa dagat) na pinata-tangay sa tubig. Habang nababasa, lalong humahaba ang lubid kaya sandali lamang, mali na ang sukat. Pangalawa, ilang ulit nagpaligid-ligid sina Pigafetta sa America at Pilipinas, nagdagdag ng libu-libong leguas sa kanilang layag. Pangatlo, at pinaka-mahalaga, alalahanin na kahit ngayon, pinagtatalunan pa ang tunay na sukat ng daigdig, abot mula 24,892 millaje (o 40,051 kilometro), hanggang 24,901 millaje (o 40,065 kilometro).

Nakaraang kabanata                 Ulitin mula itaas                 Tahanan ng mga kasaysayan                 Lista ng mga kabanata                 Sunod na kabanata