Josefa Llanes Escoda

MASIPAG at magilas si ‘Pepa’ o Josefa Llanes Escoda nuong bata, matulungin at mapagsilbi nuong lumaki, at makabayan at magiting nuong panahon ng digmaan nang biglang natapos ang buhay niya. Panganay si ‘Pepa’ nang isilang nuong Septiembre 20, 1898 sa Dingras, Ilocos Norte kina Gabriel Llanes, isang guro ng musica, at ng asawa nitong si Mercedes Madamba, ang nagturo kay ‘Pepa’ at sumunod na 6 anak ng kabutihan ng paglilingkod sa kapwa tao.

JOSEFA LLANES ESCODA   1898 - 1945

Pangunahing  Nagtaguyod  Ng  Pagka-Pilipina

BALANGKAS  NG  BUHAY

  • Isinilang sa Ilocos Norte nuong Septiembre 20, 1898
  • Nagtapos sa Philippine Normal School nuong 1918
  • Nagtapos sa University of the Philippines nuong 1922
  • Pinag-aral ng American Red Cross sa New York nuong 1925 nang unang nakilala si Antonio Escoda, ang naging asawa niya
  • Nagturo sa University of the Philippines at sa University of Santo Tomas habang naglilingkod sa Philippine Red Cross nuong 1926 hanggang 1929
  • Pinag-aral sa America ng Boy Scouts of the Philippines nuong 1933
  • Pinamunuan ang pagbuo sa Girl Scouts of the Philippines at nahirang na pangunang pinuno nito nuong Mayo 26, 1940
  • Pagsabog ng Panahon ng Hapon, tinulungan niya at inalagaan ang mga Amerkano at Pilipinong sundalo sa Bataan hanggang nuong Death March; pagkatapos, tinulungan niya ang mga ikinulong sa Camp O’Donnell at sa University of Santo Tomas
  • Dinakip ng mga Hapon nuong Agosto 1944 at binitay nuong Enero 1945

Masayahin at malikot, katulong si ‘Pepa’ sa pag-alaga sa mga kapatid - si Florencio, ang kaisa-isang lalaki, at kina Luisa, Elvira, Rosario, Purita at Eufrosina. At marunong. Araw-araw, nag-aaral siya at bumabasa ng mga aklat. Lumitaw ang tatag ng damdamin at hilig niyang matuto nuong bumagyo minsan sa Dingras at nagpumilit pumasok sa paaralang elementary kahit sinuway ng ina.

“Hindi mapipigil ng sama ng panahon ang aking pag-aaral,” ang hayag niya nuon.

Dapat asahan, valedictorian siya nang nagtapos sa elementary school. Nagtuloy siya sa Laoag at nagtapos ng high school. Nahimok niya ang mga magulang na pag-aralin siya ng pagiging guro sa mababang paaralan sa Philippine Normal School (Philippine Normal College na ngayon)

sa Manila. Nagtapos siya nang may parangal (with honors) pagkaraan ng 2 taon, nuong 1918. Nuong taon ding iyon namatay ang ama ni Pepa nang umabot sa Ilocos ang salot ng influenza (1918 flu pandemic) na pumatay sa libu-libong Pilipino, at milyon-milyong tao sa buong daigdig nuon at sumunod na mga taon.

Viuda at walang hanap-buhay, hirap ang inang si Mercedes, kaya dinala silang lahat ni Pepa sa Manila at kinupkop habang nagtuturo siya sa Jose Rizal College, University of Manila, Far Eastern University at sa Philippine Women’s University, at habang nag-aaral - sa gabi - ng pagiging guro sa mataas na paaralan (high school teacher’s certificate) sa University of the Philippines.

Apat na taon bago siya nakatapos sa UP nuong 1922. Agad siyang lumipat ng trabajo at naging

tagapag-silbing kawang-gawa (social worker) para sa sangay Pilipino (Philippine Chapter) ng American Red Cross. Nakilala ang dunong, sipag at hilig ni Pepang maglingkod sa kapwa kaya ipinadala siya sa America ng Red Cross nuong 1925 upang mag-aral ng masisinang pagsisilbing kawang-gawa (intensive social welfare training).

Anim na buwan lamang at puspusan ang pag-aral sa New York School of Social Work subalit, bago nakatapos, ilang ulit siyang nagtalumpati sa iba’t ibang pulong; sumali pa siya sa kalampag (campaign) ng mga tulad niyang banyaga (foreigner) na nakatira sa International House project habang nag-aaral sa New York.

Isang dinaluhan niya nuong 1925 bilang kinatawan ng Pilipinas ay ang Women’s International League for Peace. Duon, nakilala niya ang

makisig na reporter ng Philippine Press Bureau, si Antonio Escoda, ang kanyang naging asawa pagtagal.

Nuong taon ding iyon, ginawaran siya ng Columbia University ng pagka-dalubhasa sa pagsisilbing kawang-gawa (master’s degree in social work).

Pagbalik sa Pilipinas nuong 1926, nagturo uli si Pepa sa UP at sa UST. Nagsilbi rin siya sa pamahalaan (gobierno, government) bilang patnugot (editor) ng Health Messenger, ang magazine ng Tuberculosis Commission ng Bureau of Health.

Naging kalihim tagapag-ganap (executive secretary) din siya sa Philippine Anti-Leprosy Society, at nagsilbi sa Boy Scouts of the Philippines.

Akay ng kanyang hilig sa kawang-gawang bayan ang nasa niyang itaguyod ang katayuan ng mga babae sa Pilipinas. Walang boto ang mga Pilipina nuon, kaya walang kalagayan sa politica ng bayan. Kahit abala sa maraming tungkulin, masugid na sumali si Pepa sa kalampag ng mga babaing nais magka-karapatan bumoto sa halalan (suffragettes).

Kinilala ang galing at sigasig niya nang nahalal na kalihim (secretary) ng Pangkalahatang Sanggunian ng Kababaihan (General Council of Women). Sabay sa mga babae sa America, nagtagumpay ang kalampag nuong Deciembre 7, 1933 nang pairalin ang Batas (Act) 4112 na nagbigay ng boto sa mga Pilipina.

Kinilala rin ang pagsilbi ni Pepa sa Boy Scouts of the Philippines nang ipadala siya nito sa America uli nuong 1933 rin upang pag-aralan ang pagiging Girl Scout. Binuo niya ang Girl Scouts of the Philippines pagbalik sa Pilipinas nuong 1937 at, matapos ng walang puknat niyang amuki,

itinanghal na pambansang samahan (national organization) ang GSP nuong 1940 nang lagdaan ni Pangulong Manuel L. Quezon ang Batas (Commonwealth Act) 542.

Hindi kinaligtaan ni Pepa ang kawang-gawang bayan (social work). Itinatag niya ang Boys’ Town upang maging tahanan ng mga batang lalaking palaboy sa Manila. Sinikap din niya ang pagtatag ng mga paaralang pang-musmos (free nursery schools) na walang bayad, may pakain pang sabaw (sopa, soup) at gatas (leche, milk).

Nilakad din niyang malinis at mapagbuti ang kalagayan sa mga liblib na barrio sa lalawigan, at sa mga kulungan. Kumalampag din siya na masugpo ang mga sugal (jugar, gambling) at iba pang mga bisyo (vicios, vices), at matatag ang mga paaralang pang-matanda (adult education) sa mga lalawigan.

Sa kabila ng daming gawain, nagka-panahon si Pepa na pakasal kay Antonio Escoda at

nagka-anak sila ng dalawa - sina Maria Teresa at Antonio Junior.

Suminag ang pagka-makabayan (patriotism) ni Pepa nuong panahon ng Hapon (World War 2). Paglusob ng mga Hapon, siya at ang asawang si Antonio ay sumapi sa Volunteer Social Aid Committee at tumulong sa mga sundalong Pilipino at Amerkano. Isa siya sa mga tumulong sa mga bihag (prisoners) na pinahirapan ng Hapon nuong Bataan Death March.

Pagkatapos, kasama rin silang nagpuslit ng gamot, pagkain at damit sa mga sundalong ibilanggo sa Camp O’Donnel at sa mga Amerkano at iba pang dayuhan (foreigners) na ikinulong ng mga Hapon sa University of Santo Tomas sa Manila, at sa prisoner of war camp sa Los Baños, Laguna. Itinago nila ang mga babae at mga mag-aral (estudiantes, students) na tumakas o naipit ng bakbakan sa Manila, hanggang nakabalik ang mga ito sa kanilang mga lalawigan.

Josefa Llanes Escoda Nahuli ng mga Hapon ang asawa niyang si Antonio nuong Junio 1944 at ikinulong sa Fort Santiago. Pagkaraan ng 2 buwan, nuong Agosto 27, binihag din si Pepa ng mga Hapon at ikinulong din duon. Pinahirapan at siniyasat siya subalit nanatiling tahimik at matatag. Dahil walang naiparatang, inalok siyang lumabas at lumaya nuong Deciembre 1944 - 2 buwan matapos bumalik ang mga Amerkano at talunin ang mga Hapon sa Leyte. Tumanggi si Pepa at piniling manatiling kapiling ng kanyang asawa. Hindi nagtagal, nuong Enero 1945, lumusong ang hukbong Amerkano sa Lingayen, Pangasinan, sa Batangas at sa Bicol, upang palayain muli ang Luzon mula sa mga Hapon. Nagkagulo sa Manila at huling nakita si Pepa nuong Enero 6, 1945, bihag pa rin ng mga Hapon sa Far Eastern University. Paniwala ngayon na hindi nagtagal pagkatapos nuon, dinala siya at binitay ng mga Hapon sa Chinese Cemetery.

Pinararangalan ngayon sa Pilipinas si ‘Pepa’ Josefa Llanes Escoda dahil sa kanyang mga nagawa. Hinirang ang kanyang pangalan sa isang lansangan at sa isang gusali (edificio, building), at nagtayo ng isang monumento bilang alaala sa kanyang pagka-bayani. Inilarawan din siya sa 1,000 piso kasama ng 2 pang bayaning binitay din ng mga Hapon, sina Jose Abad Santos at Vicente Lim.

Ang mga pinagkunan
Josefa Llanes Escoda, [ 1898-1945 ] www.geocities.com/abda/profiles/per/heroine.html
Josefa Llanes Escoda, from Wikipedia, the free encyclopedia, en.wikipedia.org/wiki/Josefa_Llanes_Escoda
Josefa Llanes Escoda, (1898 - 1945), www.geocities.com/sinupan/EscodaJ.htm

Balik sa itaas                 Hindi Karaniwang Mga Pilipino                 Aklasan ng mga Charismatic Pinoys                 Tahanan ng mga Kasaysayan ng Pilipinas